Auteursrechten
De hoofdregel uit artikel 1 van de Auteurswet 1912 geeft de auteursrechthebbende van een werk het exclusieve recht om dat werk openbaar te maken en te verveelvoudigen. Openbaar maken is bijvoorbeeld het plaatsen van een foto op een website, de voordracht van een toneelstuk of het afspelen van een film. Verveelvoudigen is onder meer kopiëren (ook van computerbestanden), drukken en dergelijke. De hoofdregel klinkt eenvoudig en in veel gevallen is dat ook het geval. Auteursrechten berusten in eerste instantie meestal bij de maker van dat werk.
Handhaving wordt steeds complexer
Het auteursrecht ontstaat automatisch. Met het maken van de foto krijgt de fotograaf het auteursrecht op de foto. Tijdens het schrijven van een boek ontstaan auteursrechten voor de schrijver. Grensgevallen, uitzonderingen op de hoofdregel van artikel 1, en de snel veranderende digitale wereld maken dat het auteursrecht en de handhaving daarvan steeds complexer wordt. Grensgevallen treffen we aan bij de vraag of het om een werk gaat. Is er voldoende omvang, is het werk origineel? Is het duidelijk wie de maker is of is er sprake van meerdere makers? Aan wie komen de rechten dan toe?
Uitzonderingen op de hoofdregel
In de Auteurswet is een flink aantal uitzonderingen op de hoofdregel vastgelegd. In sommige gevallen mag u werken zonder toestemming van de auteursrechthebbende toch openbaar maken en verveelvoudigen. Bijvoorbeeld voor eigen studie, bij het citeren van klein deel van het werk en/of de tijdelijke opslag van digitale media die nodig is tijdens het bezoeken van websites. In Nederland zijn deze uitzonderingen binnen het auteursrecht gecodeerd in de wet, in Amerika en sommige andere landen zijn deze uitzonderingen geregeld via het fair-use-principe, ofwel redelijk gebruik. Dat is een ander mechanisme en daarmee ontstaat verwarring.
Zo hanteert YouTube ook in Nederland de Amerikaanse fair-use-regels om te bepalen of filmpjes die geüpload worden auteursrechten van een ander schenden ja dan nee. Er is dus discrepantie tussen wat YouTube in haar algemene voorwaarden toestaat en wat de wet in Nederland toestaat. Dat is op zich vanuit het standpunt van YouTube begrijpelijk, de filmpjes worden veelal immers wereldwijd gedistribueerd.
Zo hanteert YouTube ook in Nederland de Amerikaanse fair-use-regels om te bepalen of filmpjes die geüpload worden auteursrechten van een ander schenden ja dan nee. Er is dus discrepantie tussen wat YouTube in haar algemene voorwaarden toestaat en wat de wet in Nederland toestaat. Dat is op zich vanuit het standpunt van YouTube begrijpelijk, de filmpjes worden veelal immers wereldwijd gedistribueerd.
Auteursrechten en de media-industrie
De snel veranderende digitale wereld maakt dat er steeds meer mogelijkheden komen om audio- en videomateriaal te verspreiden. Met name de media-industrie heeft daar mee te maken. Het wijdverbreide misverstand dat wanneer iets op het internet gepubliceerd staat, u daar zonder verdere toestemming gebruik van kan maken, bestaat nog steeds. Dat is echter onjuist, YouTube mag een filmpje verspreiden, omdat de uploader daar toestemming voor gegeven heeft. U en ik hebben die toestemming echter niet verkregen.
Het gebruiken van fotomateriaal dat u van een website van een ander overneemt, kan zeer kostbaar uitvallen. In geval van een gerechtelijke procedure bent u als verliezer al snel € 5.000 kwijt. Dat heeft te maken met de afwijkende regels voor intellectueel eigendomsrecht in Europa, waarbij daadwerkelijke kosten van advocatuur in rekening gebracht kunnen worden. Neem daarom altijd contact op met een ter zake kundige adviseur indien u beschuldigd wordt van inbreuk op de auteursrechten van een ander of omgekeerd.
Het gebruiken van fotomateriaal dat u van een website van een ander overneemt, kan zeer kostbaar uitvallen. In geval van een gerechtelijke procedure bent u als verliezer al snel € 5.000 kwijt. Dat heeft te maken met de afwijkende regels voor intellectueel eigendomsrecht in Europa, waarbij daadwerkelijke kosten van advocatuur in rekening gebracht kunnen worden. Neem daarom altijd contact op met een ter zake kundige adviseur indien u beschuldigd wordt van inbreuk op de auteursrechten van een ander of omgekeerd.
Wet naburige rechten
Vooral de media-industrie heeft te maken met auteursrechten binnen de snel veranderende digitale wereld. Dat maakt dat het werk van de collectieve beheersorganisaties (CBO’s), die vergoedingen voor het gebruik van media in rekening brengen aan bedrijven en particulieren, steeds complexer wordt. Bekende CBO’s zijn Buma/Stemra en Sena. Buma/Stemra verleent tegen betaling auteursrechtelijke licenties aan onder meer winkels, radio- en tv-stations, horeca, web-bedrijven en concertorganisatoren voor het gebruik van muziek (tekst en melodie). Dat is een complex gebeuren met alle mogelijkheden van openbaar maken in de huidige digitale wereld. Sena werkt op basis van de wet naburige rechten en collecteert collectief vergoedingen voor artiesten, sessiemuzikanten en producenten.
Portretrecht
Portretrecht een vreemde eend in de bijt van de Auteurswet. Eenieder die herkenbaar op een foto of videofragment staat kan bezwaar maken tegen de publicatie van de foto (of video) wanneer de geportretteerde een redelijk belang heeft om zich tegen publicatie te verzetten. Zo staat het letterlijk in art. 21 van de Auteurswet. In de loop der jaren is door rechtspraak bepaald waar de grenzen van dat redelijk belang liggen. Vaak is fotograferen van personen op openbare plekken toegestaan, hoewel ook daar in uitzonderingssituaties sprake kan zijn van een redelijk belang tegen publicatie. Goede aanvullende informatie over auteursrechten en portretrechten is te vinden op de website auteursrecht.nl. Informatie over CBO’s is te vinden op voice-info.nl.
Contact
Reyneveld Legal
mr.ing. H.J. Reyneveld
Antoni van Leeuwenhoekhof 1
Huizen
T: +31(0)6 20 687218
rick@reyneveldlegal.nl
mr.ing. H.J. Reyneveld
Antoni van Leeuwenhoekhof 1
Huizen
T: +31(0)6 20 687218
rick@reyneveldlegal.nl
Algemene voorwaarden